Gitar Nedir?
Telli bir çalgıdır. 5 telli olarak ortaya çıkmış, sonra 1 tel daha eklenerek son halini almıştır. Bu çalgının başlıca türleri; elektrik gitar, klasik gitar, akustik gitar, bas gitardır. Pena veya tırnaklarla çalınır.
Gitar Anatomisi
1. Akort Anahtarı / Burgu / Kulakçık
2. Kafa (headstock)
3. Kiriş Sistemi, Girişi ve Kapağı (Truss Rod)
4. Tel Mandalı
5. Boyun / Eşik / Kilit Sistemi
6. Klavye / Sap
7. Perde
8. Perde Konum İşareti
9. Askı Çivisi
10. Gövde Koruyucu
11. Sap Manyetiği
12. Manyetik Yükseklik Ayar Vidası
13. Manyetik Montaj Çerçevesi
14. Orta Manyetik
15. Köprü Manyetiği
16. Köprü Montaj / Yükseklik Vidası
17. Köprü / Tremolo
18. Whammy Çubuğu / Tremolo Kolu
19. Manyetik Seçici
20. Ses ve Ton Kontrol Düğmeleri
21. İnce Ayar Vidası
22. Gövde
Gitar Yapımında Kullanılan Ağaçlar
Abanoz: Klavyelerde kullanılır, serttir(sert olduğu için klavyede kullanılır). Siyahımsıdır. Daha bas tonlara sahiptir. Yıpranmalara karşı dayanıklıdır. Sert ağaçların neme bağlı olarak dokuları sıkışır. Abanozun bu sıkışması daha yavaş olduğundan pahalıdır.
Gül Ağacı: Genelde gitarların klavyelerinde kullanılır. Özel türleri dışında çok pahalı değildir. Tonları dengelidir. Brezilya ve Honduras gül ağaçları kaliteli ve pahalı türlerindendir. En iyi gitarlar Brezilya gül ağacından yapılır. Hindistan gül ağacı elektrik ve akustik gitarlarda çok kullanılır, abanoz kadar dayanıklı değildir ama büyük oranda deforme olmadığı için tercih edilir, abanozdan daha hafiftir.
Ihlamur Ağacı: Gitar gövdelerinde kullanılır. Tınısı parlaktır. Oldukça yumuşaktır. Ibanez gitarlarında sıklıkla kullanır. Hafif ve estetiktir. Yumuşak ve sıcak tonlar elde etmek için uygundur.
Maun: Oldukça ağırdır. Bass, sert ve bol sustainli tona sahiptir. Karanlık tonlar için idealdir. Caz ve blues için de kullanılır. Les Paul tipi gitarlarda kullanılır. Gitarlarda genellikle Honduras maunu kullanılır. Çoğu yerde bulunduğu için oldukça ucuzdur. Kuruduktan sonra oldukça stabil olduğu için sap yapımında sıklıkla kullanılır. Metalci ağacı da derler bu ağaca. Genelde üst modellerde görülür(örneğin; ESP Eclipse serisi). Çok iyi ağaçlardan biri olarak kabul edilir.
Kızıl Ağaç: Oldukça parlak tonlara sahiptir. İyi sayılabilecek bir sustaine sahiptir. Hafiftir. En tanınan örnekleri Fender Amerikan Stratocaster’lardır. Parlak tonundan dolayı metal karakterine bürünebilir. Hafif olduğundan V kasa gitarlarda kullanılır. Kaliteli firmaların orta ve üst modellerinde görülür. Gövdede kullanılır.
Dişbudak: Çok parlak tonludur. Sustain kalitesiyle öne çıkar. Serttir. Fender gitarlarda çok kullanılır. Clean tonları oldukça iyidir. Gövdede kullanılır. Fender Telecaster’lar dişbudaktandır.
Akça Ağaç: Dayanıklı olduğu için sapta ve klavyede kullanılır. Genelde sapta kullanılır ama klavyede de kullanılabilir. Bu durumda parlak bir tona sahip olur.
Australian Blackwood: Sarı ve kahverengidir. Gül ağacı için alternatiftir.
Wenge: Hindistan gül ağacına alternatiftir. Serttir. Hindistan veya Brezilya gül ağacı kadar ağır değildir. Çikolata renklidir, siyah damarlardan oluşur.
Padauk: Hindistan gül ağacından daha sert ve ağırdır. Stabildir. Güçlü tonları vardır.
Sitka Spruce: Elastik ve dirençlidir. Akustik ve klasik gitarlarda kullanılabilir. Renkleri beyaz, pembe ve açık kahverengi arasında değişir.
Sedir: Yumuşaktır. Spruce kadar güçlü ve esnek değildir. Değişen hava koşullarından daha az etkilenir. Temiz seslidir. Kızıl kahveden çikolata rengine kadar değişen renkleri vardır.
Manyetikler
Manyetik alan yaratır, yarattığı manyetik alandaki tellerin titreşiminden oluşan manyetik alan değişimini amp’a yollar.
Birkaç şekilde gruplayabiliriz
Bobin Miktarına Göre
Single Coil: Stratların klasik manyetiğidir. Twang denilen country sesine sahiptir. Ürettikleri sesle beraber hum denen gürültüyü de iletirler, bu yüzden distortion ya da overdrive ile kullanılmaları sorun yaratır.
Humbucker: Az önce bahsettiğim single coil’in yarattığı gürültüyü durdurduğu için adı böyledir. Direnç 2 kat büyür, ses başlasır. Ses daha dolgun, gürültüsüz ve yuvarlak olur.
Humbucker in Single Coil Format: Single boyutunda humbucker manyetik manasına gelir.
Şekline Göre
Pole pieced: Mıknatıstan çıkan her tel için bir uzantı çubuğu vardır.
Blade: Manyetiğin devamı tek parça metal bir tabletten oluşur.
Paralell axis: Burada her tel için 2 adet dikdörtgen mıknatıs uzantısı mevcuttur. Tellerin uğradığı çekim gücü daha zayıf, manyetik alan ise daha yassı ama daha geniştir.
Çalışma Prensibine Göre
Pasif: Manyetiğin ürettiği sinyal direkt olarak amp’a gider Manyetik alan büyüktür. Daha sıcak ses verir, gerçek sesi verir ama manyetik alan güçlü olduğu için teller çekilir ve tellerin serbest titreşimi kısıtlanır.
Aktif: Manyetik alan küçüktür. Manyetik alanda oluşan sinyali güçlendirmek için bir pre-amp kullanılır. Uzun kabloda sinyal eksikliği oluşmaz, ses güçlüdür, harmonikler belirgindir ama sesin canlığı sınırlıdır.
Kullanılan Mıknatıs Tipine Göre
Al-Ni-Co(aliminiumnikelkobalt): Daha yumuşak daha sıcak sesler üretir. Çekim alanı daha azdır. Ses daha kirlidir ve ayrıntılar daha yuvarlaktır.
Seramik: Ses daha belirgin, daha sterildir. Oluşan manyetik alan, direnç ve dolayısıyla çıkış gücü daha yüksektir.
Çıkış Gücü Direnci: Çıkış gücü için kullanılan direnç Kohm ile belirtilir. 7.5-11 Kohm vintage-medium, 11-18 Kohm hot, 18 Kohm ve üzeri very hottır. Direnç arttıkça bass ve midler belirginlesir, tizler belirsizleşir.
Manyetik Seçerken Dikkat Edilecek Şeyler
Gitarın gövde, sap, klavye malzemesi.
Kullanılan amp tipi.
Yapılacak müzik türü.
Manyetiğin pozisyonu.
Tel kalınlığı.
Tellerin gövdeye bağlanış şekli.
Bunların dışında da dikkat edilecek hususlar vardır:
Örneğin bir seymour duncan dimebucker manyetik, sert karakteri nedeniyle blues için uygun değildir. Bunun yanında seymour duncan patb-3 çok hızlı solo atanlar için yeterince vahşi değildir.
Eğer gitardaki manyetikler s-s-s ise ve metal müzik yapılacaksa, köprü manyetiğinin yuvasını büyütüp humbucker manyetik takmak veya humbucker in single coil format alması gerekir. Manyetik yuvasını büyütmek gitarın orijinalliğini ve ağacın yapısını bozacağından tavsiye edilmez.
Genelde ritim için köprü manyetiği kullanılır. Çünkü ses daha tiz ama belirgindir. Bu yüzden köprü manyetiği biraz daha yüksek dirençli seçilebilir. Sap için ise daha bass sesler vereceği için köprü manyetiğine nazaran düşük dirençli manyetikler seçilmelidir.
Gitarın Telleri
Gitar teli gitarın sesi açısından çok önemli bir faktördür. Teller eskimiş veya dandikse aldığınız ton sizi tatmin etmez.
Klasik gitarda teller kalın 3 tel, ipek üzerine sarılmış çelik, ince 3 tel ise naylondur.
Bas gitarda teller sarımlı çeliktir.
Akustik gitarda teller genellikle en kalın 4 tel sarımlı çelik, diğer 2 tel ise sarımsız çeliktir.
Elektrik gitarda teller en kalın 3 tel sarımlı çelik, 3 tel sarımsız çeliktir.
Gitar İçin Standart Tel Yükseklikleri
Elektrik:
1, 2 ve 3. teller için 1. perdede = 1/64” = 0,4 mm
4, 5 ve 6. teller için 1. perdede = 2/64” = 0,8 mm
1, 2 ve 3. teller için 12. perdede = 3/64” = 1,2 mm
4, 5 ve 6. teller için 12. perdede = 5/64” = 2 mm
Akustik:
1, 2 ve 3. teller için 1. perdede = 1/64” = 0,4 mm
4, 5 ve 6. teller için 1. perdede = 2/64” = 0,8 mm
1, 2 ve 3. teller için 12. perdede = 5/64” = 2 mm
4, 5 ve 6. teller için 12. perdede = 7/64” = 2,7 mm
Bu standartlar her zaman kullanılmaz. Örneğin ESP elektrik gitarlarda tel yükseklikleri:
“1, 2 ve 3. teller için 12. perdede = 3/64” = 1,5 mm
4, 5 ve 6. teller için 12. perdede = 5/64” = 2 mm” dir.
Entonasyon Ayarı: Telin uzunluk ayarıdır. Eğer tel doğru uzunlukta değilse perdeler de yanlış yerde sayılır. Bu ayar elektrik gitarda köprü üzerindeki vidalar yardımıyla yapılır. Vida gevşetilince tel kısalır, sıkılınca uzar. Bir gitarda 12. perde, telin tam orta noktası olmalıdır. Eğer gitarda 12. perde gitarın orta noktasına denk geliyorsa entonasyon ayarı yapılıdır. Bir tele boş vurduğunuzda oluşan nota, aynı telin 12. perdesindeki notanın bir oktav yukarısıdır. Bu yüzden entonasyon ayarını tutturmak için önce boş telin, sonra 12. perdenin notası bir tuner yardımıyla kontrol edilir, aynı olmaları sağlanır.
Gitarda Tel Kalınlıkları: Tel kalınlıkları müzisyenin tercihine bağlı bir konudur. Bir standart yoktur. Genelde 0.09, 0.1, 0.11, 0.12, 0.13 mm tel seti kullanılır. Tel setine isim verilirken ince mi telinin kalınlığı esas alınır.
0,09 tel setinin tel kalınlıkları:
e———–0,09
b———–0,11
g———–0,14
d———–0,28
a———–0,38
e———–0,49
Gitarınıza farklı bir kalınlıkta tel taktığınızda gitar entonasyon ayarı isteyecektir. Kalın teller genelde blues sevdalıları için tercih edilir. Hızlı sololar atmak isteyenler için ince telin daha faydalı olduğu söylenir. Ancak bu da pena seçimi gibi biraz tercihe bağlıdır.
Akort Sistemi
(Notalar La(A), Si(B), Do(C), Re(D), Mi(E), Fa(F), Sol(G))
Standart Akort Sistemi:
E
B
G
D
A
E
Tellerin Frekansları
1. tel E4 e’ 329.63 Hz
2. tel B3 b 246.94 Hz
3. tel G3 g 196.00 Hz
4. tel D3 d 146.83 Hz
5. tel A2 A 110 Hz
6. tel E2 E 82.41 Hz
Kalınlaştırma:
D♯/Eb tuning : D♯-G♯-C♯-F♯-A♯-D♯ / Eb-Ab-Db-Gb-Bb-Eb
Bütün teller standart diziden yarım perde gevşetilir. Kullanan müzisyenler: Guns N’ Roses, Van Halen, Jimi Hendrix, Stevie Ray Vaughan ve Alice in Chains
D tuning : D-G-C-F-A-D
Bütün teller bir tam perde gevşetilir. Kullanan müzisyenler: Death, Dream Theater ve Kreator. Nirvana’nın Come As You Are şarkısında duyulabilir.
C♯/Db tuning – C♯-F♯-B-E-G♯-C♯ / Db-Gb-B-E-Ab-Db
Teller 1 ve yarım adım gevşetilir.
C tuning – C-F-Bb-Eb-G-C / C-F-A♯-D♯-G-C
Teller 2 adım gevşetilir. Kullanan müzisyenler: Queens of the Stone Age, Dethklok, In Flames, Kyuss
B tuning – B-E-A-D-Gb-B / B-E-A-D-F♯-B
Teller 2 adım ve 1 yarım adım gevşetilir. Kullanan müzisyenler: Entombed, Dismember Five Finger Death Punch Amon Amarth
A♯/Bb tuning – A♯-D♯-G♯-C♯-E♯-A♯ / Bb-Eb-Ab-Db-F-Bb
Teller 3 adım gevşetilir. Kullanan müzisyenler: Dream Theater
A tuning – A-D-G-C-E-A
Teller 3 adım ve 1 yarım adım gevşetilir.
G♯/Ab tuning – G♯-C♯-F♯-B♯-D♯-G♯ / Ab-Db-Gb-B-Eb-Ab
Teller 4 adım gevşetilir.
G tuning – G-C-F-A♯-D-G / G-C-F-Bb-D-G
Teller 4 adım ve 1 yarım adım gevşetilir.
F♯/Gb tuning – F♯-B-E-A-C♯-F♯ / Gb-B-E-A-Db-Gb
Teller 5 adım gevşetilir.
F tuning – F-A♯-D♯-G♯-C-F / F-Bb-Eb-Ab-C-F
Teller 5 adım ve 1 yarım adım gevşetilir.
Oktav Tuning – E-A-D-G-B-E
Teller 6 adım (bir oktav) gevşetilir. Bir bas gitar ile aynı oktavdır.
Potans
Manyetiğe bağlı dirençtir.
Potansın rezistans değeri büyük olduğunda yüksek frekanslar az zayıflar, bu değer düşük olunca yüksek frekanslar fazla zayıflar.
1Meg = çok parlak ses
500K = parlak ses
250K = sıcak tonlar
